گپل خمونی «حرف دال»

دا:مادر،وقتی کسی مادرش راصدا کند.

دابهره:ارث مادری

دار دکون نهادن:کاری را پر سر و صدا شروع کردن

داررمبه:درخت سدریا کنارخودرو

دار:درخت سدریا کنار

دار:قد و قواره

دارته:دوباره

داری:ادویه غذا

داریش:مواظبش هستی ،آن را گرفته ای؟گاهی برای تحسین افراد به کار می رود.

داس:ابزاردروکردن

داشتن:مواظب بودن

داشتن:ثروتمند بودن

داشته بوش:مواظبش باش

دایه:مرغ تخمگذار

دِ پَلو:نه خوب نه بد

دِتَلی:دخترخردسال

دخترمثَ تلکدونِِِ:دخترزود رشد می کند.

دِدو:خواهر

درتا:دراتاق و حیاط

دروازه:اتاق پذیرایی دارای دویاچند در

دَروَچی:دریچه

دِرَیْس کردن:لباس شیک پوشیدن

دِریه:دریا

دِز:دزد

دَس خَهَر: دوزن که باهم دوست باشند.

دسمال:روسری

دُقله:بسته ای با برگ نخل حاوی خرمای اعلی به عنوان هدیه برای کسی می آوردند.

دِکاره :میانسال

دِکِدر:دکتر

دِکُلُو:خمیده

دِکَلَه:بلغورجو

دِکَلی:دالان،راهرو

دِکن در دِکا خَردن: خیلی زحمت کشیدن وسختی دیدن در زندگی

دکون:مغازه

دکونی:سکوی جلوی اتاق

دگری گپ نزه:فارسی حرف نزن

دل دوشوکی: دو دل،مردد در انجام کاری

دلته بنه دلدون:مطمئن باش،

دلم من اونهادی تا بیایه:دلواپس کسی بودن تا از جایی برگردد

دَلیز:دهلیز

دَم درگه:جلو در اتاق

دَم مشکی:باران بسیارشدید

دمپیی:دمپایی

دملاپ:کفش ساقدار

دِندونک:دوای گرم که معمولا زنان پس از زایمان می خورند.

دِنگ انجیر:دانه ریزدربدن ؛ابله مرغان

دِنگ:دُمل،دانه

دِنگاره:حبوبات

دَنگلو:میوه نارس

دُوا:نوعی غذا با دوغ

دُوال:کمربند

دوبره:دوغ پخته چکیده

دَوری:بشقاب

دوس یاد ایما کنه اَ همه یه گردو پیکی بو:مهم درهدیه دادن به یاد هم بودن است نه نوع ومیزان هدیه

دوس:دوست

دَوسه:تخته ای مورد استفاده در بنایی به عنوان داربست

دوش:دیشب

دَوشک:تشک

دوشو:شیره خرما

دوکرپا:نشستنرویپا

دُول اَو خر:دلوآبخوری ازجنس چرم دارای سه پایه چوبی

دُول اوکش:دلو.ابزاری برای برداشت آب ازچاه

دولاب:کمدلباس

دولک:پارچ آب

دوم پِرخی:تورماهیگیری کوچک که فرد روی بازوی خود انداخته وآنرا درآب پرت میکند.

دوم زنا:تورماهیگیری که دردریانصب می شودوموقع جزرماهیها درآنگیرمی افتند.

دوم کشا:تورماهیگیری که دوطرف آن چوب بلندبسته میشود وتوسط افرادکشیده میشود.

دُوم:دام،تورماهیگیری

دومِن:پایین

دَومَندَو:کسی سخنی گوید و دیگری جواب حرفش را بدهد.به نوعی آوازخواندن مانند یاریار که چند نفرابیاتی در جواب هم می خوانند.

دومن ریش بالاسویل:وقتی دوطرف  درگیرباهم ازبستگان گوینده باشند،وبه هیچ یک نتواند ایرادبگیرد .

دَوَنگ:کسی که  حواسدرستی ندارد.

ده دهس دلم نزه:دیگه دست به  دلم نزن.وقتی کسی ازچیزی یا رفتارشخصی دل پری دارد.

دهس انگره تشی:دستگیرآهنی که  در آتش می گذارند.

دهساویز:باراضافهای که باید مواظب آن بود.

دهس پاجه:مضطرب وکم طاقت،کسی که عرصه براوتنگ است.

دهس پِِلو:جستجوی چیزی با دست در تاریکی

دهس دهس کردن:امروزوفرداکردن درانجام کاری

دهس ری دهس نهادن:دست روی دست گذاشتن وکاری انجام ندادن

دهس ری کلهت بنه تا باد نبرش:دست روی کلاهت بگذارتا باد آنرا نبرد .درحوادث اجتماعی مواظب باش به توضرری نرسد.سخن افراد بی تفاوت نسبت به مشکلات دیگران

دهس شکهسه وبال گردنه:دست شکسته به گردن آویخته میشود. بارشخص ناتوان را نزدیکان او برمی دارند.

دهس کش:تمیزکردن حبوبات و غلات ومانندآن بادست

دهس کنک:کندن علوفه از زمین با دست

دهس وردا:دست بردار

دهسک:خاکریزکوچکی که درمسیرآب زده  میشود تا آب به زمین مورد نظربرود.

دهسینه:دسبند مهره ای

دی ...:مادر...

دی بلال:نوعی آهنگ محلی

دیار: پیدا،آشکار

دیاره:سرشناس

دیر از بلا بی:از بلا دور باشی

دیر:دور

دیرادیر:دورادور

دیرازگوشِت:دور ازجانت

دیس:سینی

دیک:ابزاربافندگی دستی

دیگ:دیروز

دیم اسبی:بارانی که مانند دم اسب پیوسته می بارد.

دیم:دم

دیندا:دنبال